maandag, oktober 16, 2000

"Ze zijn zo dom meneer"

Vorige week had ik een gesprek met een niet nader benoemde Vlaming. Hij was onlangs naar Zuid-Afrika geweest met “Anders dan Anders,” die ‘andere’ touroperator die onder meer toeristen naar Birma brengt en ze laat logeren in dure hotels in handen van corrupte drugsbaronnen die gelieerd zijn met het moordende régime.
De reis naar de Afrikaanse Kaap was bijzonder mooi geweest. “Maar de zwarten, tja, qua verstandelijke vermogens zijn ze toch heel wat minder dan de blanken, dat staat vast. En werken, dat doen ze al helemaal niet.”


Bedremmeldheid tekende de brave man, zijn sociale intelligentie te pletter geslagen tussen enerzijds de loodzware erfenis van Christelijke dogma’s en anderzijds de vloek van het Westerse Vooruitgangsdenken die hem zijn leven lang had doen wroeten zodat hij nu, met zijn zuurverdiende centen, die beperkte opvattingen kon gaan laten bevestigen op reis in den vreemde.

Het viel me moeilijk, niet de discussie aan te gaan. Want wat zeg je tegenover zoveel starheid, het resultaat van 200 jaar ingebeitelde onwetendheid en eurocentrisme in de geschiedenislessen. Als ik denk aan al die ontmoetingen op reis de voorbije jaren, sommige heel waardevol, andere eerder vervelend, maar steeds leerzaam… Wat een onrecht deed ik ze allemaal aan, door niet de discussie aan te gaan. Want hoe vaak heb ik nederig het hoofd gebogen bij de spirituele rijkdom van gemeenschappen die hun leven gebouwd hebben rond waarden in plaats van dingen. Hoe vaak was ik getroffen door het ingewikkelde spel van menselijke verhoudingen, waar fijngevoeligheid een onzichtbaar web spant dat onze op nut gerichte communicatievermogens ver overstijgt.

En heeft deze hardwerkende middenstander zich al eens ooit op sleeptouw laten nemen doorheen onze 4e wereld? Of meent hij dat iedereen die bij ons in de marge van de samenleving leeft de spijtige eigenaar is van minder verstandelijke vermogens?
In vele traditionele samenlevingen in het zuiden is deze ‘uitval’ veel en veel kleiner. Zelfs echte zwakzinnigen worden er opgevangen door de hele gemeenschap. Dát is sociale intelligentie. Elke mens heeft nood aan een gemeenschap die om haar of hem geeft en de kansen biedt te ontwikkelen binnen de eigen culturele paradigma’s. Het is de grond onder onze voeten. Neem dat weg en je creëert een losgeslagen samenleving.
En dan komen we op alles wat misloopt daar. Want wat doe je met samenlevingen wiens dictators bijna stuk voor stuk door het Westen op de troon zijn geplaatst en daar jaren lang zijn gehouden om de belangen van onze en hun elite te behartigen. Dan gaat het nog niet over het koloniale trauma. Nu ondertussen de echte dictators stilaan in onbruik raken komt het neo-liberalisme het werk afmaken. Breng ze maar tot de bedelstaf meneer, laat ze maar afbetalen en de enige verdediging die ze nog rest, sociale cohesie en culturele waardigheid, die nonsens is uit de tijd. Als ze hard werken krijgen ze allen de kans om brave en tevreden consumentjes te worden, net zoals bij ons. Heel makkelijk bovendien, want dan hoef je meteen ook niet meer na te denken.

Ondertussen veranderd dit o-zo-kleine landje ook langzaam maar zeker in een ontwikkelingsland. Niet één zoals dat economisch wordt gedefinieerd in het BNP. Op dat vlak gaat het steeds beter. Neen, een ontwikkelingsland van de geest en het hart. Waar ‘vooruitgang’ wordt gemeten in materiële bezittingen. En waar iedereen moet ‘geactiveerd’ worden in de mallemolen van de arbeidsmarkt. Met als resultaat een zoveelste zwarte zondag.
Om de druk te ontvluchten wil iedereen op gezette tijden naar de zon. Ze hanteren daarbij de misvatting dat de enige prijs die ze daarvoor moeten neertellen bestaat uit een som geld. Maar reizen is niet vrijblijvend. Er zijn waarden in het geding die moeten gerespecteerd worden. We leven in een hachelijke tijd. Want zowel hier als ginder, in de wijde wereld, staan waarden onder druk van dingen.

Het verhaal is allerminst af. Het begint pas. Want hoe staan wij tegenover ons publiek? WETEN mensen wel waarom ze met ons op reis gaan? Of is het gewoon omdat onze prijzen goed liggen, omdat we zo ‘avontuurlijk’ reizen. Omdat het hip staat? Slagen wij er in om de boodschap over te brengen – want we weten dat de bevrediging en de rijkdom oneindig veel groter zijn als ontmoeten het wint van “sights seeing”.
Birma is uit de Joker-brochure gehaald. Bravo. Maar waarom moest dat zo geruisloos verlopen? Waarom geen argumentatie. Kunnen wij ons dan echt niet méér profileren? Schop ze een geweten verdomme!
Het is aan ons. Wat jullie?

dinsdag, februari 01, 2000

Latin America Bureau

LINK is nieuw. LINK staat voor onverwachte ontdekkingen en Nieuwe mogelijkheden tot Kruisbestuivingen. Want PikNik is geen select groepje luxe-toeristen en nog minder een geïsoleerd stelletje wereldverbeteraars. Neen! We staan met onze voeten stevig op de grond in het volle woekerende leven van deze rijke wereld. Vanuit onze ervaring leggen we hier linken naar andere waardevolle initiatieven.

In het kielzog van het grote thema voor dit jaar’s Landencocktail staat deze eerste LINK in het teken van Latijns-Amerika.

“From the snow-capped mountains of the Andes there is drunken chicken, potatoes with walnut, cheese, and chili sauce, and corn arepas stuffed with cream cheese; from the palm-fringed Caribbean, avocado and codfish appetizer, and Trinidad callaloo; from the dusty hills of Mexico, red chicken with almonds, chopped courgettes with cream”
Loopt het water je al in de mond? - Dit was een uittreksel uit “The Flavour of Latin America, het nieuwste boek van het LAB.

Het Latin America Bureau (LAB) is een onafhankelijke onderzoeks en uitgevers organisatie. Het wil werken aan een groter begrijpen in verband met mensenrechten, sociaal en economisch bewustzijn in Latijns America en de Carraïben. Een enorme bron van informatie die elke Latijns-America adept zou moeten kennen. Je ontdekt er juweeltjes van integer journalistiek werk dat bovendien vlot en zeer leesbaar geschreven is. Minder bekend werk ook van Latijns-Amerikaanse romanschrijvers.
Bij het grasduinen door de LAB catalogus wordt je steevast aangesproken door de welluidende stemmen van vrouwen en mannen die iets te vertellen hebben over hun wereld, hun werk of simpelweg hun bewogen leven. Stuk voor stuk pakkende verhalen die je een fascinerende blik achter de schermen bieden.
En tenslotte niet te vergeten, de onvolprezen IN FOCUS reeks, met een compacte bespreking van alle landen - zowat de grote broer van de Landenreeks van het NCOS.

Enkele titels:
- “The Flavour of Latin-America - Recipes and Stories” (Elisabeth Lambert Ortiz)
- “Endangered Mexico - an environment on the edge” (Joel Simon)
- “Open veins of Latin America - Five centuries of the pillage of a continent” (Eduardo Galleano)
- “Hidden lives - voices of children in Latin America & the Caribbean” (Duncan Green)
- “An Afro-Brazilian Woman’s Story of Politics and Love” (Benedita da Silva)
- “The Latin American city” (Alan Gilbert)

Je kan gratis hun catalogus ontvangen door te schrijven of te e-mailen op:
Latin America Bureau, Freepost KE7728, London ECIB ITW
(Let wel: buiten UK wel postzegel kleven)
Tel: +171.278.2829, Fax: +171.278.0165
E-Mail: lab@gn.apc.org

Ze zijn ook te bezoeken op het Net waar een recent vernieuwde site je opwacht met een wereld aan informatie, enorm veel linken en nieuws bronnen ook: http://www.lab.org.uk

maandag, januari 03, 2000

Interculturele Communicatie en Intercultureel Management

In deze tijden van ongebreidelde liberalisering en privatisering is de nood aan verdraagzaamheid, zingeving en interculturele communicatie groter dan ooit. Wij zijn een vereniging van ontmoetingen. Onze reizen voeren ons naar de verste uithoeken van de wereld, maar evengoed naar onze eigen steden waar we de meest diverse mensen tegen komen. En waar we telkens weer met lege handen voor het raadsel staan. Want “ze zijn zo anders, mijnheer.” En toch zijn we allemaal mensen met dezelfde betrachtingen en behoeften.

Deze Link is gewijd aan CIMIC, een uniek opleidingscentrum dat je een bredere kijk geeft op cultuur, economie en management in een ruime interculturele context. Vreemde culturen en continenten worden voortdurend met ons geconfronteerd. Het is dus zaak om hun analyses omtrent eigenheid, waardensystematiek, etniciteit, identiteit en nationaliteit te respecteren. Een gefundeerde reflectie en interculturele dialoog kan tot nieuwe vormen van economisch handelen leiden waar de mens en het hele ecosysteem beter van worden. Het gaat volgens Cimic niet zo zeer over ‘ontwikkeling,’ maar over hoe culturen (geweldloos) met elkaar kunnen communiceren en elkaar kunnen ontmoeten. De ontmoeting met de ‘vreemde andere’ is in geen 100 jaar onderwerp van het (koloniaal) gesprek geweest.

“Het primordiaal belang van het bestaan van de ander ligt aan de basis van elke samenleving… Het is omdat er een ‘jij’ is (de ander) dat het ‘ik’ bestaat. Het bestaan van de ander is eveneens een noodzakelijke en onmisbare voorwaarde voor en in de menselijke en sociale ervaring. Opdat het bestaan van de ander zich zou kunnen waarmaken zijn er precieze en duurzame waarden nodig op het vlak van denken (waardensystemen, symboliek) en actie (politieke instellingen, economische middelen).
Vandaag de dag worden wij geconfronteerd met de noodzaak het algemeen belang weer op te bouwen. De wederopbouw impliceert aanzienlijke hervormingen op politiek, economisch, en sociaal vlak. De geschiedenis is geenszins afgelopen met de overwinning van de gemondialiseerde, geliberaliseerde, gedereglementeerde, geprivatiseerde en concurrerende kapitalistische markt ”

Cimic is een stichting van drie partners: de Katholieke Hogeschool Mechelen, Netwerk Culturen en AFS interculturele programma’s. Maar Cimic is vooral een onderzoeks- en opleidingscentrum: een open hogeschool die een uitgebreide tweejaarlijkse opleiding biedt, waarvan elke module en specialisatie apart te volgen is:
Module 1: Management, Economie en culturen
Module 2: Interculturele Communicatie en Internationale Samenwerking
Module 3: Cultuur en Diplomatie
Module 4: Cultuur en gezondheidszorg
Specialisatie 1: Afrika Specialisatie 4: Oost-Europa
Specialisatie 2: Azië Specialisatie 5: Cultuurbeleving en zingeving (Hoofdpakket)
Specialisatie 3: Latijns-Amerika

De lessen vinden plaats op avonden en tijdens het weekend in de lokalen van de KHM, Mechelen. Voor meer info, vraag de brochure aan met details van de volledige opleiding. Een website is momenteel in de maak.
CIMIC vzw, Zandpoortvest 13, 2800 Mechelen
Tel: 015/28.71.58 – Fax: 015/28.18.89 – E-Mail: cimic@khm.be
http://www.cimic.be