Het was een hele eer voor Karavaan: het organiseren van de jaarlijkse internationale TEN-meeting. TEN is een Europees netwerk van organisaties die op één of andere manier met duurzaam toerisme bezig zijn. Daaronder heb je ngo’s (niet-gouvernementele organisaties) die zich uitsluitend met studie- en lobbywerk bezig houden. Anderen zijn heuse campagne organisaties die naast lobbywerk ook aan bewustmaking en educatie doen. En dan heb je nog de socio-culturele organisaties, die zelf reizen en duurzaam toerisme activiteiten organiseren. Net zoals Karavaan natuurlijk, al enkele jaren prominent lid van het netwerk.
Een internationale groep zoals TEN een (lang) weekend onderdak en vergaderfaciliteiten bieden, dat is natuurlijk een kolfje naar de hand van het Karavaan secretariaat. En zo kwam het dat we die Vrijdag 17 juni in Dworp de crème de la crème van duurzaam toerisme specialisten bij elkaar hadden, zeg maar gerust op de wereld.
Zon, zand, zee en … sweatshops…
Ondanks de verschillende focus en opzet van alle organisaties, je merkt dat we toch allemaal hetzelfde willen: een rechtvaardige wereldorde, waarin toerisme een belangrijke rol speelt als facilitator van ontmoetingen. Een eerlijk toerisme waarvan een substantieel deel van de winsten ten goede komt aan de ontvangende landen en zijn bewoners. Een toerisme dat lokale bewoners nog steeds toelaat eigen keuzes te maken. Een toerisme tenslotte dat zowel deelnemers als ontvangers in hun cultuur respecteert.
Allemaal objectieven waarvan je kan zeggen dat er nog veel schort aan de realiteit op het terrein. Uit een onderzoek van de Britse ngo Tourism Concern blijkt dat het op vele plaatsen triest gesteld is met de arbeidsvoorwaarden van toeristisch personeel in het Zuiden. Van de niet minder dan 220 miljoen mensen die wereldwijd werken in de sector (de grootste industrie ter wereld!) zijn er miljoenen die nauwelijks genoeg verdienen om hun families te onderhouden. Daarvoor moeten ze onmogelijk lange uren werken en verblijven in slechte omstandigheden. Degelijke werkcontracten zijn vaak onbestaande en ondersteuning door vakbonden verboden. Naast de werkomstandigheden van mensen die echt tewerkgesteld zijn in het toerisme is er het gegeven dat weinig landen in het zuiden erin slagen om echt vooruit te komen met de buitenlandse deviezen die ze vangen. Zo vertelt Guyonne James van Tourism Concern dat een land zoals de Malediven er niet in slaagt de extreme armoede van haar bevolking te verlichten, ondanks het feit dat er via haar belangrijkste industrie, het toerisme, veel geld wordt verdient. Waar blijven dan al die dollars dan? De gewone Maldiviër die dagelijks in de rij moet staan voor vers water weet het niet. De realiteit is dat het overgrote deel van het geld het land weer uit verdwijnt, meer nog, wat de klanten betalen, bereikt het land in kwestie nauwelijks.
Met de resultaten van het onderzoek naar arbeidsomstandigheden zette Tourism Concern “Sun, sand, sea and… Sweathops” op. Doel van de campagne: via publieke druk overheden onder druk zetten alsook het selecte kransje van internationale touroperators die het grootste deel van de handel controleren. In het kader van deze campagne stuurde Tourism Concern een aantal topfotografen op pad in de landen waar het onderzoek plaats vond. Resultaat is een verbluffende tentoonstelling die tijdens ons jubileumjaar in 2007 (35 jaar Karavaan !) naar hier komt. De fototentoonstelling wordt één van de hoogtepunten tijdens het feestjaar en alvast één van de concrete samenwerkingen in het TEN netwerk.
Een Ander Toerisme is mogelijk!
Ondertussen heeft het thema ook de agenda van de andersglobalisten bereikt. Zo vertelt Ranjan Solomon van de Ecumenical Coalition on Tourism (ECOT), de enige waarnemer die geen lid is van het TEN-netwerk, hoe ze dit jaar voor de eerste keer een permanente duurzaam toerisme tent hebben opgezet tijdens het vijfde Wereld Sociaal Forum (WSF) in Porto Alegre. Onder de slogan “Een ander toerisme is mogelijk” kwam het nieuwbakken netwerk “Global Tourism Interventions Forum” (GTIF) samen. GTIF zag het levenslicht een jaar ervoor, tijdens het WSF in Mumbay, waar verschillende organisaties van het Europese TEN netwerk aanwezig waren. Het nieuwe internationale netwerk focuste op een 6-tal onderwerpen: impact van toerisme op het leven van vrouwen, vrije handel en toerisme, eilanden en kustregio’s (met speciale referentie naar de Tsunami), strategieën tegen negatieve impacts van toerisme, de visie van de wereldbank en lokaal ingebed toerisme als middel tegen armoede.
ECOT is een ngo gevestigd in Thailand en produceert aan de lopende band studies en rapporten waar campagne ngo’s mee aan de slag gaan. Eén van hun belangrijkste sponsors is Tourism Watch, een afdeling van het Duitse EED, zeg maar de Broederlijk Delen van Duitsland.
Maar ook nationale overheden beginnen het belang van duurzaam toerisme in te zien. Zo zegt Christine Plüss van het Zwitserse Arbeitskreis, een kleine campagne-ngo uit Bazel. Ze nam onlangs vier journalisten mee naar Zuid-Afrika waar de “Guidelines for responsible tourism development” werden opgesteld. Met deze officiële richtlijnen zet Zuid-Afrika definitief de koers uit naar aan duurzame ontwikkeling van haar toerisme industrie. De private sector wordt daarin aangezet om samen te werken met de lokale bevolking. Meer nog, als de toerisme industrie op enigerlei wil ondersteund worden door de overheid dan moet ze deze richtlijnen volgen. Belangrijkste innovatie daarin is de erkenning van de lokale bevolking als partij in de uitbouw van het toerisme. De volledige richtlijnen zijn terug te vinden op http://www.environment.gov.za/.
Ook Renzo en Martha van RAM hebben nieuws te melden. RAM is onze evenknie in Italië, tenminste wat de reizen betreft. Ze zijn erin geslaagd een partnerschap aan te gaan met het Italiaanse netwerk van fair trade winkels, wat bij ons de wereldwinkels zijn. Binnenkort komen er in al deze winkels een duurzaam toerisme stand met campagnemateriaal en promotie voor duurzaam toerisme initiatieven. Bovendien krijgen alle winkeluitbaters een vorming in duurzaam toerisme zodat ze klanten kunnen uitleggen waarover het gaat.
Hiermee is meteen de link gelegd naar eerlijke handel, een begrip dat ook voor toerisme opgaat en dat een belangrijke bijdrage kan leveren bij het invullen van handelsrelaties tussen landen.
Vooral lokaal toerisme is omvergeblazen door de Tsunami
Een ‘hot topic’ was de invloed van de Tsunami op het toerisme in Zuid-Oost Azië. Zoals steeds zijn het vooral de kleine lokale ondernemers die het zonder enige steun moeten stellen. In veel gevallen worden ze zelfs tegengewerkt. Uit vele landen komen alarmerende geluiden die zeggen dat ervan geprofiteerd wordt om de lucratieve kuststroken schoon te vegen en uit te verkopen aan buitenlandse investeerders. Regionale en lokale autoriteiten staan onder enorme druk, in alle getroffen landen.
In Sri Lanka is sprake van een brede bufferzone langs de kust waar niet meer mag gebouwd worden. Waar het massaal binnen gestroomde geld is gebleven voor de wederopbouw weet niemand zeker. Andere berichten verhalen over vluchtelingen van de oorlog die vroeger hun kampen op de stranden bouwden en nu alles kwijt zijn. Het niemandsland waar ze verbleven komt nu plots in handen van buitenlandse bedrijven.
En dat allemaal ondanks het programma dat is opgesteld door de Wereld Toerisme Organisatie, een programma waar niets op aan te merken is. Maar zoals vaak bij VN-programma’s schort het aan implementatie en procedures.
Bij wijze van ontspanning kon de internationale groep zaterdagavond kennismaken met de werking van Karavaan op de ledendag. De lofbetuigingen waren niet van de lucht: “zo goed georganiseerd, zoveel vrijwilligers in de weer om het allemaal vlot te laten verlopen, wat een dynamische organisatie hebben jullie…!” En zo is het. We mogen daar verdomd trots op zijn.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten